مجله میزبان یاب معرفی جاذبه های گردشگری ایران
نوشته های مشابه
حمام شیخ بهایی
گستره وسیع جاهای دیدنی اصفهان شامل آثار تاریخی، مجموعه‌های تفریحی، مراکز خرید و… می‌شود.حمام شیخ بهایی یکی از این آثار تاریخی است.
این بنای که به دوران صفوی باز میگردد با رازی اسرارآمیز در دل خود، در مرکز شهر اصفهان قرار دارد.
در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر در باره ی این اثر هنری برانید.
معرفی حمام شیخ بهایی
حمام شیخ بهایی یکی از حمام‌های تاریخی و منحصربه‌فرد ایران است. این بنا از یادگارهای عصر صفوی به شمار می‌رود و به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی اصفهان شناخته می‌شود. همچنین به‌دلیل راز گرم شدن، به حمام اسرارآمیز شهرت داشته است.
حمام‌های ایرانی از آثار تاریخی با معماری قابل‌توجه در تمام دوره‌ها بوده‌اند. معماری حمام‌ها در دوره‌های مختلف، متفاوت بوده است.هریک شاخصه‌های معماری همان عصر را در خود نهفته دارد. با پیشرفت جامعه به‌سمت مدرنیته، حمام‌ها حالت شخصی پیدا کردند.همچنین دیگر حمامی در سطح روستا یا شهر ساخته نشد. امروزه حمام‌ها کارکرد اصلی خود را از دست داده‌اند و کارکردهای فرهنگی و اجتماعی مثل موزه، زورخانه و… پیدا کرده‌اند.
حمام‌های بازمانده از دوره‌های پیش به‌عنوان آثار تاریخی و ملی و جاذبه‌هایی برای گردشگری شناخته می‌شوند.همچنین تا از طریق آن‌ها بتوان تاریخ اجتماعی و فرهنگی ایران را بازشناسی کرد. این حمام نیز به‌دلیل داشتن شاخصه‌های خاص خود و تفاوت در آتش‌دان و مخزن از آثار معماری جالب توجه اصفهان محسوب می‌شود.
حمام شیخ بهایی کجاست؟
این بنای شگفت انگیز در خیابان عبدالرزاق اصفهان، کوچه شیخ بهایی و حد فاصل مسجد جامع و هارونیه، در بازار کهنه قرار دارد.
این منطقه در مرکز شهر واقع شده است.برای دسترسی به این محدوده می‌توانید از وسایل نقلیه عمومی یا خودروی شخصی استفاده کنید.
تاریخچه حمام شیخ بهایی
این اثر هنری شگفت انگیز مانند بسیاری دیگر از آثار ارزشمند اصفهان در دوره صفویه، با دستور شاه عباس اول و در دوره حاکمیت وی ساخته شد.
معمار این حمام شگفت‌انگیز شیخ بهایی می باشد. وی از دانشمندان بزرگ عصر صفویه به شمار می‌رود. او در علوم فلسفه، منطق و ریاضیات تبحر داشت و تالیفاتی در حدود ۸۸ کتاب و رساله از وی برجای مانده است. بسیاری از آثار تاریخی عصر صفوی علاوه بر این حمام، از آثار شیخ هستند.
همچنین طراحی شالوده شهر نجف‌آباد را این معمار دانشمند عصر صفوی صورت داده است.
سیستم گرمایشی
سیستم گرمایشی این حمام با تمامی حمام‌های بازمانده در تاریخ ایران متفاوت است.این شاخصه منحصربه‌فرد حمام، سبب شده است داستان‌ها و افسانه‌های مختلفی در مورد آن شکل بگیرد. این حمام تنها با یک شعله کار می‌کرد و تمام آب مورد نیاز، فقط با استفاده از آن تک شعله گرم می‌شد.این شعله امروزه خاموش شده است و برخی علت آن را تخریب قسمتی از حمام توسط برخی از محققان می‌دانند.
حمام شیخ بهایی در مالکیت افراد مختلفی، در حدود ۳۰ نفر بوده است و هم‌اکنون مالکیت تمام آن در اختیار میراث فرهنگی اصفهان قرار دارد. این اثر در تاریخ ۲۹ تیرماه سال ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۰۶۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد است.
راز حمام شیخ بهایی
تاکنون تحقیقات بسیاری برای کشف معمای گرم شدن این اثر شگفت انگیز انجام شده است. در طی این تحقیقات ، سیستم سفالی لوله‌کشی زیر بنا کشف شد که حدفاصل آبریزگاه مسجد جامع و حمام واقع شده بود. این کشف منجر به تشخیص جدیدی شد. محققان به این نتیجه رسیدند که با روش مکش طبیعی، گازهایی مانند متان و اکسیدهای گوگردی به مشعل خزینه حمام هدایت می‌شد. و به‌عنوان منبع گرما در مشعل می‌سوخت. البته نظریه دیگری نیز ارائه شده است مبنی بر اینکه این گازها را مستقیما از مواد زاید دفع شده در خود حمام جمع‌آوری می‌کردند و مورد استفاده قرار می‌دادند. تولید گاز از طریق فاضلاب که با نام بیوگاز شهرت دارد، امروزه در کشورهای پیشرفته، در تهیه سوخت استفاده می‌شود.
معماری حمام شیخ بهایی
معماری حمام شیخ بهایی و ویژگی‌ها و کارکرد آن شبیه به دیگر حمام‌های تاریخی است و تنها در نوع آتش‌خانه و تامین منبع سوخت و نحوه گرم شدن آب تفاوت دارد. از ویژگی‌های معماری حمام شیخ بهایی، داشتن دو سربینه بزرگ است. یکی از این سربینه‌ها متعلق به زنان و دیگری متعلق به مردان بوده است. حمام شیخ بهایی، استخر و تعدادی خزینه و آب‌انبار نیز دارد.
همچنین با توجه به موقعیت حمام که در کنار عصارخانه جماله اصفهان، برخی به این نتیجه رسیدند که احتمالا سوخت حمام از طریق روغن عصارخانه تامین می‌شد. اما نظریات ارائه شده در مورد تامین سوخت حمام قانع کننده نبودند. در دهه‌های اخیر تحقیقاتی روی این حمام صورت گرفت. در راستای این تحقیقات، یک مخترع از اهالی مشهد، تلاش بر شبیه‌سازی حمام کرد تا از این طریق بتواند راز آن را مشخص کند.
نتیجه تحقیقات
پس از تحقیقات، این مخترع اعلام کرد منبع آب این گرمابه از طلا است و با توجه به اینکه طلا، رساناترین فلز انتقال گرما محسوب می‌شود، با حرارت کم انرژی زیادی تولید و آب منبع گرم می‌شد. این مخترع با شبیه‌سازی حمام، توانست دو نشان طلا از سوئیس و مسکو در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ دریافت کند. به‌دلیل ارزشمندی طلا، این تئوری به‌طور قطعی تایید نشد تا از سرقت احتمالی منبع جلوگیری شود.
حمام شیخ بهایی در طول زمان آسیب های زیادی را متحمل شده است.به طوری که در سال ۱۳۸۶ مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.
این حمام از آثار ملی ایران است و در اصفهان، خیابان عبدالرازق، کوچه شیخ بهائی قرار گرفته است.
بازدید از حمام شیخ بهایی
در حال حاضر (از سال ۱۳۹۹) این حمام در حال مرمت و بازسازی توسط اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان است و امکان بازدید از آن وجود ندارد.
مطالب مرتبط را در ادامه بخوانید :
